Nie-pamiętnik o przemijaniu
Ponad 7 miliardów ludzi na świecie, w tym około połowa z tego, to kobiety. Płeć piękna, przez niektórych niesłusznie nazywana tą słabszą. Przyjmujemy w społeczeństwie role. Czasami są one nam narzucane, innym razem same wybieramy sobie drogę, którą chcemy podążać. Ubieramy na siebie stroje takie, jakie dyktuje nam aktualna sytuacja. Nakładamy na swoje twarze maski, jak u Gombrowicza. Bywamy masą odmian własnego "ja". Wszystko to jest niewątpliwie ze sobą powiązane nieuniknionym procesem przemijania i starzenia się. O tym właśnie mówi "Krótka wymiana ognia".
Zyta Rudzka wraca na scenę po latach milczenia oddając do rąk czytelnika powieść o długości takiej, jak tytułowa wymiana ognia. Nie jest rozlegle, ale na pewno bardzo treściwie. Bohaterką, z którą dane nam jest się zapoznać jest Roma Dąbrowska, kobieta rok przed 70, która przeprowadza czytelnika przez kilka swoich wariantów. Opowiada o tym, jaką jest pisarką, matką, córką, żoną, kochanką. Autorka pozwala poznać się na każdej z tej płaszczyzn dość wnikliwie, nie oszczędzając czytelnikowi uwag pełnych ironii, groteski czy sarkazmu.
W powieści przywołane zostały dawne miłości, krótkotrwałe związki, dłuższe miłosne epizody. Bohaterka rozlicza się z tego, jaką była żoną i kochanką. Opisuje wielu mężczyzn, nie oszczędzając ich. Oprócz kilku zalet wyciąga również ich wady, gorszące zachowania. Czytelnikowi przedstawiona została też matka Dąbrowskiej, niewątpliwie w sposób karykaturalny, celowo przerysowany. Opowiada o tym, jak wyglądały ich stosunki, co rodzicielka sądzi o poezji swojego dziecka. Niebywale istotnym wątkiem jest ten, który dotyczy córki Romy, która zdecydowała się przerwać muzyczną karierę, zerwać kontakt z rodzicami. Strata jedynego dziecka była ogromnym ciosem, z którym ona nigdy się nie pogodziła. Bardzo często przywołuje momenty, kiedy Zuzanna poświęcała się swojej muzycznej pasji, z której była tak bardzo dumna. Roma wciela się też w jeszcze jedną rolę, moim zdaniem najważniejszą. Mam tutaj na myśli bycie poetką. Bohaterka bardzo często zaznacza, że poezja jest ważna w jej życiu. Jest to sposób wyrażania siebie oraz swoich uczuć. Myślę, że to też miało wpływ na budowę "Krótkiej wymiany ognia", która momentami przypomina wystrzępiony wiersz.
Autorka książki zgrabnie i jednocześnie dobitnie pokazała nam, jak nieubłagany jest czas, który nie zatrzymuje się, choćbyśmy bardzo tego sobie życzyli. Ciało staje się nieposłuszne i mimo głośnych sprzeciwów nie chce być ciągle młode. Momentów nie da się zawrócić, cofnąć, zatrzymać. Możemy jedynie naprawiać błędy, pomyłki. Prostować nieporozumienia, niedopowiedzenia.
Sama forma powieści jest dosyć specyficzna. To pomieszanie wspomnień, przeżyć, odczuć, a także dialogów, które nie są wyszczególnione. Całość stworzyła pewnego rodzaju intymność, która zwęziła dystans, wyprowadzając przed szereg prawdziwość i autentyczność. Język i sposób przekazania treści można śmiało zaliczyć do tych niekonwencjonalnych, a nawet trudniejszych w odbiorze. Książki nie czyta się jednym tchem, potrzeba na to raczej momentów, kiedy nasz mózg ma możliwość porządnie się skupić. Mnie osobiście tytuł ten w jakiś sposób urzekł. Pozycja na pewno warta przeczytania, jednak bez gwarancji zachwytu w każdym czytelniku, właśnie poprzez wyżej zaznaczoną specyfikę.
Za egzemplarz recenzencki dziękuję Wydawnictwu W.A.B
Przeglądałam dzisiaj tę książkę w księgarni i zdarzyło mi się trafić na kilka mocnych i bezpośrednich zdań, które wyciągnięte przeze mnie z kontekstu wydawały się nieco zaskakujące. I tak wyszło, że ją odłożyłam. Cieszę się, że trafiłam na Twoją recenzję, bo teraz te zdania tak nie przerażają, a raczej ciekawią i dopiero teraz dotarło do mnie jak życiowa jest ta historia. Jednak się skuszę :)
OdpowiedzUsuń